Ghi chú:
Bác sĩ Nguyễn Vũ Minh Trang gởi tôi bài viết này của Doan Nguyen, nói về chuyện bức xúc của các ông bố bà mẹ khi thấy con “biếng ăn”.
Đây cùng là đề tài mà tôi thường “bị hỏi” trên trang này. Nguyên tắc nuôi trẻ là càng gần gũi với tự nhiên chừng nào tốt chừng đó. Đừng bao giờ “suy bụng ta ra bụng trẻ”. Và nhớ rằng “ép dầu ép mỡ ai nỡ ép… ăn!”. Ăn là một hạnh phúc, nhưng bị ép thì trở thành một cực hình. Các nhà khoa học đã làm một nghiên cứu thú vị: Cho một nhóm trẻ nhỏ vào một cái nhà kính, đặt sẵn đủ thứ thức ăn và đồ chơi, rồi ở ngoài quan sát (bên trong không thể nhìn ra). Thấy gì? Thấy mỗi trẻ biết tự chọn món ăn mình thích, cơ thể thiếu thứ gì thì tự tìm tới món đó. Người ta cân đo các bé và thấy trẻ… phát triển hoàn toàn bình thường! Tuy vậy, một số nguyên tắc nên theo là tập trẻ ăn từ ít đến nhiều, từ loãng đến đặc, tập một món ăn mới phải từ từ, nhiều lần, để trẻ quen mùi quen vị. Thất bại thường thấy là thay đổi món ăn liên tục, nghĩ rằng làm vậy bé sẽ thích! Thất bại nữa là cho trẻ bắt đầu ăn dặm quá muộn!
Bài của Doan Nguyen rất chính xác và hữu ích.
Rất cảm ơn Doan Nguyen và Minh Trang.
Đỗ Hồng Ngọc.
Viết cho các bà mẹ bức xúc chuyện biếng ăn của con
by Doan Nguyen (Notes) on Wednesday, May 1, 2013 at 11:18am
Ngày xưa BS nhi khoa nổi tiếng Đỗ Hồng Ngọc có viết cuốn sách gối đầu
giường dành cho các bà mẹ có con đầu lòng, hướng dẫn cách chăm sóc con
sao cho có khoa học (Viết cho các bà mẹ sanh con đầu lòng). Ngày
ấy có lẽ không có những bức xúc của các bà mẹ về chuyện ăn uống của con
hay “hiện tượng” biếng ăn của mấy bé như bây giờ, bởi vì ngày đó ai cũng
đói và ăn còn không đủ thì lấy đâu ra chuyện than thở biếng ăn như bây
giờ. Vì vậy nên tôi mạn phép vị BS đáng kính ấy để viết tiếp câu chuyện
ăn uống của các đứa bé ở tuổi chập chững biết đi đó: lứa tuổi từ 1-5
tuổi (toddler)
Ở lứa tuổi từ 1-5 tuổi đó, hầu như tất cả những đứa bé đềucó tình trạng
biếng ăn như vậy, chúng hầu như không bao giờ biết đói bụng và hầu như
không bao giờ muốn ăn trừ khi ba mẹ đút cho nó. Chúng có thể chạy giỡn
suốt ngày không biết mệt, nhưng ăn thì rất ít, nên nhiều người lớn cũng
thắc mắc sao mà chúng lại có năng lượng như thế.
Vậy tại sao các bé ở tuổi đó lại không có cảm giác muốn ăn như vậy?
Để trả lời câu hỏi đó, tôi cần phải đặt 1 câu hỏi khác: “Khi nào thì bạn
đi đổ xăng cho xe của mình và khi nào thì bạn biết là xe sắp hết xăng?”
Có lẽ ai cũng biết câu trả lời: khi nào sắp hết xăng thì đổ xăng, và
nhìn vào đồng hồ xăng để biết khi nào cần đổ xăng. Vậy thì có xe nào đổ
xăng giống xe nào không? Chắc là không. Ở đứa bé (hay bât kỳ người nào
cũng vậy), khi nào có nhu cầu tăng cân hay nhu cầu nạp năng lượng thì 1
bộ phận trên não sẽ báo cho người đó biết (bộ phận đó giống đồng hồ báo
xăng), đó là trung tâm kiểm soát sự thèm ăn. Trong năm đầu đời, nhu cầu
tăng cân của bé rất nhiều, trung bình tăng khoảng 6kg. Nhưng từ 1-5 tuổi
thì nhu cầu tăng cân lại rất ít, trung bình chỉ khoảng1-2kg mỗi năm
thôi (xem như chỉ bằng ¼ hồi trước 1 tuổi). Vì vậy nên não của bé cũng
báo bé biết là nhu cầu nạp năng lượng rất ít. Khi nào bé tiêu xài bớt
năng lượng đã nạp vào trước đó, khi nào bé có nhu cầu tăng cân (nhu cầu
này không phải thường xuyên mỗi tháng) thì khi đó nó sẽ ăn. Do đó, những
đứa bé tuổi nàycó thể đứng cân 3-4 tháng là chuyện bình thường, nên ba
mẹ bé cũng đừng lôi nó ra cân mỗi tháng để chuốc lấy stress không cần
thiết. Nếu ba mẹ để cho chúng tự ăn theo nhu cầu của chúng (xin nhấn
mạnh là nhu cầu của chúng, chứ không phảinhu cầu ba mẹ hay ông BS nhe),
thì khoảng 2-4 tuần lễ sau bé sẽ ăn lại ngon lành hơn (được vài ngày như
vậy).
Vậy làm sao để giúp cho chúng ăn được? Câu trả lời thì dễ hiểu, đơn
giản, nhưng không hề dễ thực hiện, nếu như không có sự nhất trí và hiểu
biết từ gia đình của bé.
Hãy để bé tự quyết định muốn ăn bao nhiêu thì ăn. Nhiệm vụ của người
lớn là bày ra cho chúng những đồ ăn có đủ dưỡng chất và ngon. Nếu bé
không thích 1 món nào đó thì cũng đừng lo lắng hay ngạc nhiên,chuyện đó
hoàn toàn bình thường. Để chúng thích được 1 món nào đó, cần phải giới
thiệu cho chúng rất nhiều lần, vì vậy bạn cũng đừng nản không làm món đó
nữa. Khi bé đói, nó sẽ ăn thôi (suy ra, khi nó không ăn mà vẫn chơi thì
có nghĩa là nó không đói, hay nó không có cơ hội nào để đói hết)
Đừng cho bé ăn vặt nhiều lần trong ngày hay ăn vặt trước bữa ăn.
Nhiều gia đình cứ thấy bé đòi 1 miếng kẹo hay bánh là đưa cho bé, hoặc
cứđể hộp sữa thoải mái cho bé muốn uống bao nhiêu thì uống. Điều này làm
bé không bao giờ có cảm giác đói để ăn hết. Tối đa chỉ nên cho ăn vặt
một lần mỗi ngày,và chỉ cho ăn sau khi bé đã ăn bữa chính.
Đừng bao giờ xúc cho bé ăn nếu như nó tự xúc được. Khoảng 7-9 tháng
tuổi, bạn có thể tập cho bé bốc ăn, chúng sẽ biết bỏ vào mồm và nhai mặc
dù chưa có cái răng nào hết. Khoảng 1 tuổi trở lên, bạn nên tập cho bé
cầm thìa. Lúc đầu có thể bé nghịch trây trét đầy mâm, nhưng không sao
hết, vậy nó mới thích thú và khám phá bữa ăn.
Đừng cho bé uống quá nhiều sữa mỗi ngày. Uống sữa nhiều cũng cung cấp
rất nhiều năng lượng nhưng không cung cấp đủ những dưỡng chất cần thiết
cho sự phát triển của bé. Ở lứa tuổi đó, bé chỉ cần uống1-2 ly sữa tươi
mỗi ngày là đủ rồi (khoảng 200-300ml). Uống quá nhiều sữa sẽ làm cho bé
bị thiếu sắt và táo bón.
Cho bé ăn ít hơn bạn nghĩ nó ăn được, để nó có cảm giác đã hoàn tất
bữa ăn. Thông thường ở tuổi đó, bé chỉ uống mỗi ngày khoảng 1-2 ly sữa,
ăn mỗi ngày 3 bữa và mỗi bữa chúng chỉ ăn khoảng vài thìa thôi. Do đó
bạn chỉ cần xúc vào chén của nó vài thìa cơm để nó tự ăn.
Đừng nên kéo dài bữa ăn quá 20 phút và cũng đừng nên bàn chuyện bé ăn
như thế nào. Nó muốn ăn ra sao tùy nó. Nếu bạn ép nó ăn,sau này nó sẽ
không cảm thấy bữa ăn là cái gì vui vẻ hay thú vị nữa, mà là một ngục tù
của trại phát xít. Ông bà có câu “Trời đánh tránh bữa ăn” đó. Và cũng
đừng nên làm trò hay đánh lừa cảm giác no đói của chúng. Đánh lừa cảm
giác no đói sẽ làm cho sau này chúng ăn vô tội vạ không kiểm soát được
và có nguy cơ bị béo phì và những bệnh gây ra do béo phì.
Xin khẳng định là những điều tôi khuyên như trên, tôi đã làm hết rồi và nó hiệu quả. Vấn đề còn lại là ở gia đình của bé thôi 
Nguồn: Bs Đỗ Hồng Ngọc
Xem thêm: Bs Đỗ Hồng Ngọc